Xã hội loài người ngày càng tiến hóa, nhiều công cụ thiết bị hỗ trợ trong mọi lĩnh vực, con người sử dụng trí tuệ nhiều hơn, không nặng nhọc công việc chân tay như trước đây, và sự phát triển một cách chsong mặt của nhiều mạng xã hội, nhiều kênh giao tiếp….chính điều này thúc đẩy nguy cơ bệnh cảnh rối loạn tâm thần tăng cao. Có thể nhìn thấy hiện tại các bạn trẻ gen z chạy theo trào lưu (bắt trend) một cách cực kỳ nhanh chóng, đồng thời sự lan truyền mạng xã hội (viral) có một tác động khá lớn đến suy nghĩ, hành vi cho trẻ em, thanh thiếu niên.

Vậy đây có phải là bệnh lý được xếp vào nhóm có lây truyền như bệnh tuyền nhiễm hay không ? Ngày 22.05.2024, Tạp chí Tâm thần JAMA đã có bài viết nghiên cứu về vấn đề này. Rối loạn tâm thần là tác nhân chính gây ra gánh nặng bệnh tật toàn cầu, gây ra những tác động bất lợi cho cá nhân, xã hội và kinh tế.  Các điều tra tác động của rối loạn tâm thần, chủ yếu thường tập trung vào sự ảnh hưởng cuộc sống của người mắc rối loạn tâm thần.  Tuy nhiên, người ta đã xác định rõ ràng rằng các thành viên trong gia đình trực tiếp sống cùng bệnh nhân cũng bị ảnh hưởng bất lợi. Các phát hiện thực nghiệm cho thấy rằng những tác động có hại vượt ra ngoài phạm vi gia đình trực hệ đến bạn bè và đồng nghiệp thông qua các mạng lưới xã hội. Ví dụ, một nghiên cứu theo dõi theo chiều dọc trong đó một mạng lưới xã hội gồm 12.067 người lớn được theo dõi trong hơn 20 năm cho thấy các triệu chứng trầm cảm dường như lây truyền từ người này sang người khác. Việc điều tra sự lây truyền các rối loạn tâm thần đặc biệt quan trọng ở trẻ em và thanh thiếu niên. Đây là những giai đoạn phát triển quan trọng khi nhiều rối loạn tâm thần có khả năng xảy ra nhất trong giai đoạn trẻ con đang thiết lập các mạng lưới bạn bè trường lớp, và đặc biệt quan sát, sao chép các hành vi bạn bè. Việc hiểu được vai trò của các tác động bạn bè trong các vấn đề sức khỏe tâm thần thời thơ ấu cũng sẽ cung cấp các công cụ để phòng ngừa và can thiệp thành công hơn, do đó giảm gánh nặng kinh tế và xã hội của các rối loạn tâm thần. Tuy nhiên, mặc dù một số nghiên cứu khảo sát báo cáo rằng thanh thiếu niên có thể gặp phải các triệu chứng sức khỏe tâm thần gia tăng khi tiếp xúc với bạn bè hoặc bạn bè mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần, vẫn còn thiếu các nghiên cứu quy mô lớn về ảnh hưởng tiềm tàng của bạn bè đối với các rối loạn tâm thần ở thanh thiếu niên.

Một nghiên cứu của tiến sĩ Jussi Alho và cộng sự của đại học Helsinki, Phần Lan đã cho thấy các rối loạn tâm thần có thể lây lan trong các mạng lưới bạn bè ở tuổi vị thành niên. Sự lây truyền này thể hiện rõ nhất đối với các rối loạn tâm trạng, rối loạn lo âu và rối loạn ăn uống. Do đó, các biện pháp phòng ngừa và can thiệp có tính đến những ảnh hưởng tiềm ẩn của bạn bè đối với sức khỏe tâm thần thời thơ ấu có thể làm giảm đáng kể gánh nặng bệnh tật của các rối loạn tâm thần trong xã hội. Cần phải nghiên cứu thêm để làm rõ các cơ chế giải thích những mối liên hệ được quan sát thấy này. Nghiên cứu này được thực hiện dựa trên hơn 700.000 cá nhân Phần Lan.

Nghiên cứu này đã chỉ ra việc chăm sóc sức khỏe trẻ em, đặc biệt trẻ vị thành niên cần phải chú ý đặc biệt vào môi trường học tập, sinh hoạt, bạn bè lành mạnh… nhằm tiến tới mục tiêu một sức khỏe toàn diện cho một người trưởng thành mai sau.